براساس آمارهای به دست آمده در طی سالهای اخیر٬ این نتیجه دیده میشود که جمعیت ایرانیان شرق آسیا رو به کاهش و کم است. اما شرق آسیا چگونه است؟ و جمعیت ایرانیان این بخش از دنیا چرا کم است؟
شرق آسیا از دید آمار
منطقهی شرق آسیا از دید جغرافیایی شامل کشورهای چین٬ کره (شمالی و جنوبی)٬ ژاپن٬ تایوان٬ مغولستان و دیگر مناطق خودمختار است. که این کشورها در مجموع نزدیک به یک چهارم خاک قارهی آسیا را تشکیل میدهند که این ناحیه از آسیا ۱٫۵ میلیارد نفر جمعیت را در خود جای داده است که به لحاظ آماری ۳۸٪ جمعیت آسیا و یک پنجم جمعیت جهان را تشکیل میدهند و درواقع تراکم جمعیتی این منطقه ۱۳۳ نفر در هر کیلومتر مربع است که سه برابر بیشتر از میانگین جهانی ۴۵ نفر در هر کیلومتر مربع است. از این رو یکی از پرجمعیتترین مناطق جهان محسوب میشود. اما نکتهی جالب این است که این تراکم جمعیتی در کشور مغولستان بسیار کم است. به طوری که کم تراکمترین کشور مستقل جهان محسوب میشود.
همانطور که پیشتر گفته شد آسیای شرقی جمعیت بسیاری را در خود جای داده است که بخش بزرگ این جمعیت در کشور چین متمرکزند. جمهوری خلق چین با مساحت حدودا ۹٫۵میلیون کیلومتر مربع چهارمین کشور پهناور جهان است که با ۱۴ کشور دیگر هممرز است و با بیش از ۱٫۴میلیارد نفر جمعیت رتبهی اول در بین کشورهای پرجمعیت را دارد. زبان رسمی مردم این کشور ماندرین است که در دنیا با بیش از ۱٫۷میلیار نفر گوینده پرشمارترین زبان جهان است.
با نگاهی به تاریخ آسیای شرقی که عبارتی جدید برای «آسیای دور» است میبینیم که سلسلههای حکومتی چین مدت بسیار زیادی بر امور مختلف این منطقه نظارت داشتند. از این رو و از دید تاریخی بسیاری از جوامع شرق آسیا تاثیر گرفته از چین هستند و بخشی از دایرهی فرهنگی کشور محسوب میشدهاند. همچنین شاهد این هستیم که واژگان٬ خط و الفبای این منطقه بیشتر مربوط به چین باستان و تاثیر گرفته از آن است. روابط تجاری کشورهای شرقی آسیا به ویژه چین نیز با دیگر کشورهای آسیا از جمله ایران خوب بوده است؛ البته جمعیت ایرانیان شرق آسیا در گذشته کمتر بوده است و بازرگانان بیشتر برای تبادل کالا به شرق سفر میکردند. اما پس قوت پیدا کردن ارتباطات با دنیای غرب٬ قدرت چین در کنترل منطقه رفته رفته کم شد و فرصتی برای دیگر کشورهای همجوار پیش آمد تا اعلام استقلال بکنند. همچنین در جریان جنگ جهانی دوم بسیاری کشورها از جمله ژاپن از چین جدا شدند.
مهاجرت به آسیای دور
مهاجرت از کشور خود به کشورهای دیگر همواره در طول تاریخ وجود داشته و عوامل بسیاری در نرخ آن همواره دخیلاند که روابط سیاسی و مناسبات فرهنگی و اجتماعی از جمله مهمترین عوامل موثر در این امر هستند. آسیای شرقی در طول تاریخ مدام درگیر جنگها٬ کشورگشایی و بیماری بوده اما با تاریخ غنی٬ قدرت و منابعی که در اختیار داشته از نظر سیاسی و فرهنگی با کشورهای آسیایی و برخی کشورهای اروپایی روابط خوبی داشته و دارد. از این رو در گذشته انتخاب مناسبی برای مهاجرت و ساکن شدن نبوده اما به مرور و با پیشرفت در زمینههای گوناگون بستر مناسبی برای پذیرش مهاجرین فراهم شد. از این رو جمعیت ایرانیان شرق آسیا نیز افزایش پیدا کرده است.
با توجه به پیشرفتهای روزافزون تکنولوژی٬ صنعت و دیگر عرصهها٬ کشورهای آسیای شرقی در حال تغییر و تحول و رفتن به سمت دنیای جدیدی هستند که ارتباطات با غرب در این مسیر کمک بزرگی است. امروزه کشورهای چین و ژاپن در زمینهی صنعت جز قدرتمندترین کشورهای دنیا هستند اقتصاد آنها در رشد سریعی است.
به عنوان مثال امروزه چین به سرعت در حال پرورش و ارتقای سیستم آموزشی خود است و همچنین در زمینهی تکنولوژی امروزه برندهای معروف بسیاری مانند شرکتهای هواوی٬ لنوو و شیائومی در سراسر دنیا کاربران بسیار دارند و به سرعت در حال پیشرفت هستند. اما همچنان میزان مهاجرت به این قسمت از جهان کم است و جمعیت ایرانیان شرق آسیا کمتر از دیگر مناطق دنیاست.
که این امر دلایل گوناگونی دارد که در زیر به تعدادی از آنها اشاره میشود:
- اعمال تحریمهای مختلف توسط کشورهای غربی بر شرق آسیا که باعث محدود شدن بسیاری امور از جمله امور بانکی شده است. همچنین در صنعت نیز تاثیر بسیاری داشته است.
- کاهش فرصتهای شغلی.
- جمعیت بالا و کمبود رفاه و خدمات اجتماعی در برخی کشورها.
- افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش واحد پول کشورها.
- در دسترس بودن امکانات بیشتر و بهتر در داخل ایران و دیگر کشورها.
این دلایل در کنار عوامل دیگر باعث کم شدن جمعیت ایرانیان شرق آسیا در سالهای اخیر علیرغم توسعهی بسیار این کشورها شده است.